PLANINA MUČANJ - VRH JERININ GRAD
Najviši vrh planine Mučanj a ujedno i Zlatibora u blizini sela Katiči udaljena od Priličkog kiseljaka prema Kokinom brodu 15 km. Mučanj je planina u jugozapadnom delu Srbije, koja se prostire istočno od planine Murtenice, sa juga je planina Javor i zapadno od grada Ivanjice. Planina je pored sela Katići. Mučanj je prepoznatljiv i uočljiv sa magistralnog puta koji ide ispod planine, po svom kraškom obliku i stenama od kojih se sastoji Jerinin grad.
Mučanj se svojim obroncima vertikalno uzdiže iznad Presečke reke, Velikog Rzava I Grabovice. Najviši mu je vrh Jerinin grad (1 534 m). Mučanj je u stvari najvišivrh Zlatibora. Krečnjačkog je sastava, a na visoravnima postoje vrtače dubine10 - 15 m i širine 33 - 50 m. Ne samo da najviši vrh nosi ime Jerinin grad. Jedan deo njegovih padina je pod šumom, a drugi je ogoleo jer je najveći deo Mučnjabezvodan, kraški predeo.
Po narodnom predavanju, Sveti Sava dok jeizašao na ovu planinu jako se naMUČIO i tako je postao naziv planine: MUČANJ aizvor: Savina VODA.
Neposredno iznad Tomića, na Mučnju je Glatka stena, n.m.1224 metra, izuzetno pogodna zafreeclimbing, tu je i pećina četničkog komandanta, Bože Javorca kao i puno vrtača i jama zanimljivih za speleologe, takodje ima lokaliteta pogodnih zaparaglajding, orjentiring, mountain biking kao i za druge ekstremne sportove,no, Mučanj je baš neistražen u svakom pogledu i treba ga upoznati
SAVIN IZVOR
Izvor lekovite vode Savin izvor za koji se veruje da je iz njega pio vodu Sveti sava po putovanju preko Mučnja po legendi da je i planina dobila ime jer se na tom putovanju mučio i po tome je planina i dobila ime. Nalazi se neposredno ispod Vrha Jerinin grad Mučanj planine
REKA PANJICA
VODOPADI REKE PANJICE
Vodopadi na reci Panjica u neposrednoj blizini sela Dobrače 5 km od Priličkog kiseljaka. Kanjon i vodopad reke Panjice, Dobrače – Arilje Kad reka Panjica stigne nekim tajnim putevima iz predela oko Bjeluše do Vodene pećine,svoj dolazak najavljuje vodeno-svetlosnim spektaklom: kaskadama i vodopadom.
KANJON REKE PANJICA
Kanjon Panjice prolazi kroz selo Dobrače. Do Dobrača stiže se regionalnim putem Arilje - Ivanjica, a skretanje za selo je na 12,7km od Arilje, ili na 15,4km iz Ivanjice.
Već pri samom skretanju s regionalnog puta Arilje – Ivanjica ka Dobracama, vidi se da se kanjon Panjice razlikuje od drugih kanjona. Sliku, koja se vidi ne može da se smestim u naše krajeve. Čini mi se da je stigla iz nekih tropskih krajeva
PARK PRIRODE GOLIJA
Golija je planina u jugozapadnoj Srbiji, čiji je najviši vrh Jankov kamen (1833 m). Nalazi se 40 km jugozapadno od Ivanjice i 32 km severno od Novog Pazara.
Golija pripada unutrašnjoj zoni Dinarskog planinskog sistema. Pruža se u smeru zapad-istok u dužini oko 32 km. U zapadnom delu izvijena je prema jugu, a u istočnom prema severu. Dva dominantna vrha su najviši vrh Jankov kamen (1833 m) i Crni vrh (1795 m).
Na Goliji se nalaze mnogobrojne reke koje su raščlanile njene strane: Studenica, Brvenica, Moravica itd.Golija predstavlja najvišu planinu u jugozapadnom delu Srbije sa površinom od 75.138 ha, prostire se na ataru pet opština a od toga opštini Raška pripada 12.937 ha ili 17% od ukupne njene teritorije.
Turizam
Turističke vrijednosti geomorfoloških osobenosti planine Golije ogledaju se u prostranim proplancima iznad 1200 m i vrhovima preko 1400 m. Golija posjeduje dobru osnovu za formiranje skijaških staza i za rekreaciju u vidu blagih šetnji i planinarenja u gotovo netaknutoj prirodi. Turizam se na Goliji razvija velikom brzinom; u posljednjih 10 godina Golija je dobila suvremene i uređene ski-staze, žičare i prateće ski-sadržaje. Tokom zime dolaze gosti iz cijele Srbije i inozemstva. Turisti Goliju posećuju i leti. Na Odvraćenici postoji hotel „Golija“, a sa Ivanjičke strane i hotel „Golijska reka“.
Vlada Republike Srbije je, jula 2001.godine, donela Uredbu kojom se područje planine Golija stavlja pod zaštitu kao PARK PRIRODE "GOLIJA" i svrstava u I kategoriju zaštite kao prirodno dobro izuzetnog značaja.
Precizno su definisane granice parka koje obuhvataju područja opština Ivanjica, Kraljevo, Raška, Novi Pazar i Sjenica - ukupne površine 75.183 ha, a unutar njih područja sa prvim, drugim ili trećim stepenom zaštite.Jedna od stvari koja se obezbeđuje na području Parka prirode Golija je i uređenje i infrasrtukturno opremanje prostora za potrebe turizma i rekreacije.
O Parku prirode Golija srara se Javno preduzeće "Srbijašume".
Činjenice o Goliji:
Preko 90% teritorije leži na visini većoj od 500 mnm. Golija je područje sa najviše snežnih dana u Srbiji, sneg se zadržava blizu pet meseci i dostiže prosečnu visinu od 105 cm
Za Goliju se može reći da je centar reliktnih biljnih vrsta i carstvo planinskog javora (Acer heldreichii) koji ovde gradi svoje najlepše i najočuvanije lišćarske i lišćarsko-četinarske šume. Ova vrsta je preživela ledeno doba. Zaštićene prirodne retkosti na Goliji su: zelenika (ili božikovina), jeremičak, kratkočetinasta smrča, planinski javor, polegla kleka, piramidalna jela ...
Zemljopisne osobine
Golija pripada unutrašnjoj zoni Dinarskog planinskog sustava. Pruža se u smjeru zapad-istok u dužini oko 32 km. U zapadnom dijelu izvijena je prema jugu, a u istočnom prema sjeveru. Dva dominantna vrha su najviši vrh Jankov kamen (1833 m) i Crni vrh (1795 m). Na Goliji se nalaze mnogobrojne rijeke koje su raščlanile njene strane: Studenica, Brvenica, Moravica itd.Planina Golija je obrasla bukovom šumom na sjevernim, sjeveroistočnim i istočnim padinama. Najveća površina pod bukvom nalazi se na Crnom Vrhu (Biser Voda). Visinski interval bukve je dosta širok, od 500 do 1000 m nadmorske visine. Ispod pojasa bukve nalazi se pojas hrasta. Iznad pojasa bukve nalazi se pojas mješovitih, bukovo–jelovih i bukovo–smrčevih šuma. Iznad 1700 m zastupljena je samo smrča. Zanimljivi su varijeteti smrče koji neodoljivo podsjećaju na omoriku, a dva takva primjerka rastu pored Golijske reke i zaštićena su. Na Goliji postoje tri rezervata prirode koji su pod zaštitom. Kompleks mješovitih šuma jele, smrče i bukve na lokaciji iznad Ljutih livada je zaštićen na površini od 30 ha još od 1950. Zaštićen je i rezervat šuma smrče, jele i bukve na prostoru od 8,5 ha u blizini Jankovog kamena.Zbog nepropusne geološke podloge i obilja padalina, planina je bogata vodom. Ljeta su svježa, a zime hladne sa puno snijega koji se ovdje dugo zadržava. Uslijed znatnog mediteranskog utjecaja klima u dolinama Ibra, Studenice i Moravice je znatno ugodnija. Na Goliji uspijevaju žitarice, krumpir, ima dosta voćaka, a posljednjih godina se povećava i broj malinjaka. Ipak, ovo zemljište najpogodnije je za šume i livade.
Etimologija
Ova planina je najvjerojatnije dobila ime zbog svoje veličine - golema. Ogromna prostranstva, oštra klima i guste šume su razlog da mještani često kažu: „ne zna Golija šta je delija“. Bez terenskog vozila ili konja planinu je teško preći, tako da se i planinari ovdje mogu teško sresti. Najviša točka planine je zaravnjen, neuočljiv Jankov kamen, visok 1833 m. Prema narodnom predanju, dva pobratima, Rajko i Janko su se kladili ko će prije iznijeti oveći kamen na vrh Golije. Rajko je brzo nosio svoj kamen i blizu vrha se spotakao i ispustio ga i kamen je pao u potok. Janko je polako nosio svoj kamen, ali je sigurno stigao do vrha. Otuda se vrh Golije zove Jankov kamen, a potok u koji se otkotrljao Rajkov kamen stanovnici zovu Rajkov potok.
